BÀI HỌC CƯ SĨ

(CƯ SĨ NHẬT TỤNG)

I. DÂNG HƯƠNG

KÍNH lạy Phật, Pháp, Tăng tam bảo,

Nhang bông đèn, khẩn cáo dâng lên,

Cúng Phật đà, nhờ lượng bề trên,

Cầu cho đặng, vững bền khoái lạc;

Nguyện những kẻ, cùng tôi ân tạc,

Trước cầu xin an lạc mẹ cha,

Sau chúng sanh, chẳng hạn trẻ già,

Thảy đều đặng, thuận hòa khỏe mạnh. (lạy)

II. LỄ Phật

Kính lạy Phật, chí tôn chí thánh,

Được hoàn toàn đạo chánh suốt thông.

Chỉ một mình, tầm đạo hết lòng,

Đắc chơn lý, thầy không chỉ dạy. (lạy)

Kính lạy Phật, bởi Ngài nhập định,

Trên bồ đoàn dùng số tức quan.

Trừ ma vương, binh tướng tiêu tan,

Nên Ngài được, thành toàn chánh giác. (lạy)

Kính lạy Phật, tròn thân khẩu ý,

Đức từ bi, tam giới không bì.

Kính lạy Phật, Như Lai quá khứ,

Phật hiện tiền cùng Phật vị lai. (lạy)

Kính lay Phật, từ bi tự tại,

Bởi tội tình, đều thảy dứt xong,

Các kiếp xưa, tự tánh viên thông,

Lại còn rõ, kiếp trong bá tánh, (lạy)

Kính lạy Phật hoàn toàn đức hạnh,

Chứng Niết Bàn, bậc thánh cao thăng.

Có thần thông, xét rõ tội căn,

Chúng sanh tánh, tạo hằng nhơn quả;

Lẽ hư không, đều không thấu cả,

Có vật nào, Ngài chả tường tri,

Biết chúng sanh, ai có duyên thì,

Tìm đặng độ, thoát ly khổ hải.

Kính lạy Phật, ân Ngài quảng đại,

Thấy trời người, với loại súc sanh,

Thấy tứ đề, là đạo rộng lành,

Đem giáo hóa, nhân sanh đặng thấu. (lạy)

Kính lạy Phật, đạo mấu đắc quả,

Được siêu sanh, khỏi cả tam thiên,

Khỏi luân hồi, dứt mối nhơn duyên,

Cùng diệt độ hưởng miền khoái lạc,

Đệ tử nguyện, một lòng ghi tạc,

Cầu qui y, chánh giác nào phai,

Xin ơn trên lượng cả Như Lai,

Tha tội lỗi, từ nay hướng thiện. (lạy)

III. LỄ Pháp

Kính lạy Pháp, dạy đàng bát chánh,

Do kinh nầy, chư thánh viên minh,

Đắc Phật đà, La Hán nhờ tin,

Qui chơn lý, nên mình khỏi đọa,

Ai muốn được, Niết Bàn thì khá,

Tu pháp nầy, dút cả tham sân,

Cùng si mê, rửa sạch bụi trần,

Siêu tam giới, được phần giải thoát.

Kính lạy Pháp, tạng kinh là trước,

Phật tổ truyền, hiệp các lý chơn,

Dạy chúng sanh, rõ thấu nguồn cơn,

Tu theo đó, chủ nhơn sẽ hiện,

Chư thánh xưa, cũng đều y nguyện,

Trì kinh nầy, mới được viên minh.

Nào phải ai, đem đến cho mình,

Hễ tự kiến, tánh linh thì đắc,

Chư La Hán, Pháp nầy gồm chặt,

Người chơn tu, phải chắc nhớ ghi,

Thật pháp nầy, quí báu không bì,

Đệ tử nguyện qui y hướng thiện,

Cầu lượng pháp, ơn trên xin miễn,

Thứ lỗi lầm, chí nguyện ăn năn,

Cúi đầu xin, chịu giữ luật răn,

Mong cầu sự an bằng khoái lạc. (lạy)

IV. LỄ TĂNG

Kính lạy cả chư tăng tinh khiết,

Đáng cho người, lành biết cúng dâng.

Bậc cao tăng, dứt sự vui mừng,

Diệt tội lỗi, trừ rồi nhơ tánh,

Là tăng đã, đắc thành quả thánh,

Tăng quá khứ, hiện tại vị lai, (lạy)

Kính lạy Tăng, y luật Như Lai.

Tu chơn lý, không nài lao khổ,

Dứt tội lỗi thân mình được độ,

Nhập Niết bàn khỏi khổ trần lao.

Cùng chư tăng, chẳng hạng bậc nào,

Từ sơ quả, lên cao La Hán,

Đều đáng kể cho người xưng tán,

Kẻ làm lành nên rán cúng dâng,

Tăng ấy là, ruộng báu cho trần,

Nên gieo giống, ân cần chớ muộn,

Bố thí chi được như dạ muốn,

Quyết một lòng, kính chuộng nhớ ghi,

Thật tăng nầy, quí báu không bì,

Đệ tử nguyện, qui y hướng thiện.

Nhờ lượng cả, ơn trên xin miễn.

Thứ lỗi lầm, tình nguyện ăn năn,

Cúi đầu xin, chịu giữ luật răn,

Mong cầu sự, an bằng khoái lạc. (lạy)

V. SÁM HỐI (NGÀY RẰM VÀ 30)

Cúi đầu lạy trước bửu đài,

Con xin sám hối, từ rày ăn năn.

Xưa nay lỗi phạm điều răn,

Do thân khẩu ý, bị màng vô minh.

Gây ra nghiệp dữ, cho mình,

SÁT SANH HẠI VẬT, chẳng tình xót thương.

Giết ăn hoặc bán không lường,

Vì lòng tham lợi, quên đường thiện nhân.

Oan oan tương báo cõi trần,

Trầm luân biển tối, chịu phần khổ lao.

Xét ra nhơn vật khác nào,

Hại nhơn nhơn hại, mắc vào trả vay.

Lại thêm TRỘM SẢN CƯỚP TÀI,

Công người cực nhọc, hằng ngày làm ra;

Lòng tham tính bảy lo ba,

Mưu kia kế nọ, lấy mà nuôi thân.

Hoặc nuôi quyến thuộc xa gần,

Làm cho người phải, lắm lần than van.

TÀ DÂM tội trọng muôn ngàn,

Liệu toan chước sạch, làm đàng chẳng ngay.

Vợ con người phải lầm tay,

Mất trinh thất tiết, phải tai tiếng đời.

Xấu cha hổ mẹ nhiều lời,

Xa lìa chồng vợ rã rời lứa đôi,

VỌNG NGÔN giả dồi ngoài môi,

Chuyện không nói có, có rồi nói không.

Dụng lời đâm thọc hai lòng,

Phân chia quyến thuộc, vợ chồng anh em.

Mắng nhiếc chửi rủa pha gièm,

Xóm làng cô bác, chị em không chừa.

Nói lời vô ích dây dưa,

Phí giờ quí báu, hết trưa đến chiều.

UỐNG RƯỢU sanh hại rất nhiều,

Ham ăn mê ngủ, nói liều chẳng kiêng,

Say sưa ngả gió đi xiêng,

Nằm bờ té buội, như điên khác nào.

Loạn tâm cuồng trí mòn hao,

Nhiều người vì rượu biết bao hư nhà,

SAN THAM những của người ta,

Mong rằng đoạt được lòng tà mới ưng.

NẾT SÂN nóng giận không chừng,

Toan làm hại chúng, bâng khuâng trong lòng.

SI MÊ tin chạ chẳng phòng,

Nghe đâu theo đó, không không chánh tà.

Chẳng tin Phật Pháp cao xa,

Thậm thâm vi diệu, bao la trên đời,

Nếu con cố ý phạm lời,

Hoặc là vô ý, lỗi thời điều răn.

Hoặc xúi kẻ khác làm xằng,

Hoặc nghe thấy ác, lòng hằng vui theo.

Phạm nhằm ngũ giới thập điều,

Vì chưng thân khẩu, ý nhiều thân sai.

Lỗi từ kiếp trước lâu dài,

Đến kiếp hiện tại, miệt mài lắm phen.

Hoặc vì tà kiến đã quen.

Khinh khi tam bảo, lòng bèn chẳng tin.

Cho rằng người chết hết sinh,

Phạm vào đoạn kiến tội dày,

Sống sao đến thác, sanh lai như thường.

Tội nhiều kể cũng không lường,

Vì con ngu dốt, không tường phân minh.

Dể nuôi Tam bảo hại mình,

Bởi chưng không thấu, vô minh nghiệp tà.

Cho nên chơn tánh mới xa,

Tối tăm chẳng rõ, sai ngoa thuở đầu.

Hóa nên khờ dại đã lâu,

Để cho hoàn cảnh, mặc dầu kéo xoay.

Khác nào bèo bị gió vay,

Linh đinh giữa biển, lạc loài bờ sông.

Xét còn tội nặng chập chồng,

Kiếp xưa cho đến, hiện trong kiếp nầy.

Con xin xám hối từ đây

Nguyện cầu tam bảo, đức dày độ cho.

Tội xưa chẳng hạn nhỏ to,

Con nguyền dứt cả chẳng cho thêm vào,

Tâm lành dốc chí nâng cao,

Cải tà qui chánh, chú vào Phật ngôn.

Cho con khỏi chốn mê hồn,

Đến nơi cõi Phật, Thế Tôn gần kề,

Thoát vòng khổ não tối mê,

Hưởng miền cực lạc mọi bề thảnh thơi,

Từ nay dứt bỏ việc đời,

Căn lành gieo giống, chẳng rời công phu,

Mặc ai danh lợi bôn xu,

Con nguyền giữ hạnh người tu thoát trần,

Trước là độ lấy bổn thân,

Sau giúp quyến thuộc được phần tiêu diêu,

Sám hối tội lỗi đủ điều,

Duyên lành đều cũng ít nhiều kết xây,

Tôi  xin hồi hướng quả nầy,

Thấu đến quyến thuộc, nơi đây cho tường,

Cùng là thân thích tha phương,

Hoặc đã  quá vãng hoặc thường hiện nay,

Chúng sanh ba giới bốn loài,

Vô tưởng hữu tưởng, chẳng nài đâu đâu,

Nghe lời thành thật thỉnh cầu,

Xin mau tựu hội lãnh thâu quả nầy,

Bằng ai xa cách chưa hay,

Cầu xin thiên chúng mách ngay với cùng,

Thảy đều thọ lãnh hưởng chung,

Dứt  rồi tội lỗi thoát vòng nạn tai,

Nguyện nhiều tăng chúng đức tài,

Đạt thành thánh quả hoằng khai đạo lành,

Nguyện cho Phật pháp thạnh hành,

Vạn muôn năm, hưởng phước lành thế gian! (lạy)

VI QUI GIỚI

Kính lạy Phật

Kính lạy Pháp

Kính lạy Tăng

Đệ tử nguyện, qui y tam bảo,

Gìn một lòng sám hối ăn năn,

Giữ ngũ  giới, luật răn nghiêm nhặt,

Một, không giết những loài sanh vật,

Hai, không tham, trộm, cắp của ai,

Ba, không dâm, tinh khiết nào phai,

Bốn, không dối, sai ngoa, kẻ khác,

Năm, không uống rượu say gian ác,

Lại nguyện thêm giảm các tham sân,

Cùng si mê, quyết dạ giải lần

Tu thêm hạnh ân cần bố thí

Phép thập thiện con tua gắng chí

Nguyện tu thân khẩu ý cho an

Quyết một lòng gắng giữ vẹn toàn

Mong cầu sự bình an hỷ lạc

Nương tam bảo, theo đàng chánh giác

Cầu ơn trên nước phép  rưới ban

Khiến đều cho tất cả thế gian

Mọi người đặng theo đàng thiện nghiệp

Nhờ lượng cả ơn trên  độ tiếp

Đệ tử nguyền trọn kiếp quy y

Ngưỡng bề trên, xuống đức từ bi

Thường chứng chiếu lòng thành đệ tử (lạy)

VII TỊNH TÂM  (đọc thầm)

Giữ thân trong sạch, hạnh phúc biết bao

Giữ miệng  trong sạch, hạnh phúc biết bao

Giữ ý trong sạch , hạnh phúc biết bao

Thân cùng khẩu ý trọn lành

Xa rồi tội lỗi, gần cành hoa sen

Ai mà thân khẩu ý rèn

Giữ theo thiện nghiệp, thân bèn đặng an.

Ba nghiệp bằng đặng rãnh rang

Thác thời nhập thánh là đàng xưa nay

Bị mắng chửi lòng chẳng phai

Với người  tham lợi giận gay chẳng sờn

Giữ mình thanh tịnh là hơn

Dầu ai gây dữ oán hờn mặc ai

Kính lạy ta bà thế giới Thích Ca Mâu Ni Phật (lạy)

VIII TẨY TÂM  (TRƯỚC KHI CÚNG DƯỜNG)

Bạch chư Đại Đức:

Sợ vì tôi đã dễ duôi

Không đem lòng thành kính

Do thân khẩu ý của tôi bất tịnh

Mà phạm đến Phật Pháp Tăng

Bạch chư Đại Đức:

Cầu xin chư Đại Đức, Xá tội lỗi ấy cho tôi,

Bởi các tội lỗi ấy là quấy thật, đặng cho tôi an tâm làm những việc lành từ nầy về sau. (lạy)

IX XIN CÚNG DƯỜNG  (SỚT BÁT)

Bạch chư Đại Đức:

Chúng tôi xin dâng các vật lễ nầy, gọi là lễ cúng dường VẬT THỰC (y, bát, cốc, thuốc uống).

Những món ăn cơm, bánh trái, được hạp theo lẽ đạo.

Có cũng được hợp theo luật đạo, để dâng cúng đến Phật Pháp Tăng.

Xin tam bảo chứng minh!

Ngưỡng cầu cho các bậc ân nhân,

Nhứt là cha mẹ chúng tôi, tất cả chúng sanh, và chúng tôi đều được sự tiến hóa, sự ích lợi, và sự bình an lâu dài.

X HỒI HƯỚNG (SAU KHI ĐỂ BÁT RỒI)

1) Xin cho phước thí, mà chúng tôi đã trong sạch làm đây, hãy là món duyên lành, để dứt khỏi những điều ô nhiễm, ngủ ngầm trong tâm trong ngày vị lai    (lạy)

2) Xin cho phước thí, mà chúng tôi đã trong sạch làm đây, hãy là món duyên lành để tránh khỏi những điều phiền não, ngũ ngầm trong tâm trong ngày vị lai     (lạy)

3) Xin cho phước thí, mà chúng tôi đã trong sạch làm đây, hãy là món duyên lành để thấy rõ cảnh Niết bàn trong ngày vị lai.

4) Xin cho phước thí, mà chúng tôi đã trong sạch làm đây, hãy là món duyên lành, để cho tất cả cõi đời, chúng sanh, thành Phật trong ngày vị lai.   (lạy)

XI CẦU NGUYỆN CHUNG  (đọc thầm)

(trước khi lui ra)

Ngưỡng cầu các đấng chư thiên,

Trong vòng tịnh xá ngự yên hằng ngày,

Ngự nơi nền tháp xưa nay,

Ngự nơi biệt thất, nơi cây bồ đề,

Chúng tôi xin hội họp về,

Đặng dùng phước thí, tiện bề cúng dâng,

Cầu xin hộ  độ chư  tăng,

Cửa thiền ẩn náu, phước hằng hà sa,

Tỳ khưu chẳng luận trẻ già,

Cao hạ, trung hạ, hoặc là mới tu,

Thiện nam tín nữ công phu,

Đều là tín chủ, cũng phù trợ nhân,

Những người trong khắp thôn lân,

Kiều cư  châu quận được phần an khương,

Chúng sanh bốn loại không thường,

Noãn thai thấp hóa, khi nương pháp lành

Giải thoát pháp báu nên hành,

Đặng mà dứt khổ, chuyền quanh đọa đày.

Cầu xin hưng thịnh lâu dài,

Pháp thiện trí thức các ngài mở mang.

Bậc tu xin được bình an,

Cầu cho tăng chúng các hàng hòa nhau.

Lại thêm phẩm hạnh thanh cao,

Đắc quả lợi ích kíp mau kịp thì.

Cầu xin Pháp bảo độ trì,

Cho người tu đã quy y Phật rồi.

Xin cho cả thảy chúng tôi,

Tiến hóa trong pháp, Phật roi giáo truyền. (lạy)

XII PHÉP CÚNG DƯỜNG CỦA THIỆN TÍN

Mỗi khi gặp các nhà  sư nơi đâu, người thiện tín liền  để đồ  vật qua một bên, bước đến xá 3 xá, nếu như  đang ngồi tại chùa, hay gốc cây, thì thiện tín quì xin thọ qui giới, và đọc bài tẩy tâm, rồi sẽ xin cúng dường? Nếu nhiều vị sư  và nhiều thiện tín, có nhiều món ăn, thì các sư ngồi có hàng, đưa bát ra trước mặt, thiện tín đi sớt vào bát từ món giáp vòng, từ người nầy tới người kia, cho đủ  bát, mỗi món chút ít cho đủ phép. Khi xong rồi, ngồi lại một bên đọc kinh. Hồi hướng... sau đó nhà sư giảng giải ít lời... kế thiện tín đọc thầm bài cầu nguyện chung, trước khi lui ra thiện tín khi dâng đồ chi phải đưa tới tay vị sư, rồi để xuống sấp ngay chỗ, tuy không đưa lấy trao tay, nhưng phải có sự chứng minh, món ăn, đồ vật, bánh trái nguyên, phải xé ra một chút, hoặc mở ra một phía. Khi cúng dường phải có nước uống, nước rửa tay. Nếu muốn ngồi nghe kinh pháp, phải ngồi cách xa hai chỗ ngồi, nghĩa là trên một thước tây...

Tổ sư Minh Đăng Quang