Phật độ nàng gánh nước

Một buổi sáng, tôn giả Anan một mình trên đường về tinh xá Kỳ viên, gặp một cô gái đang gánh đôi thùng đầy nước. Ðang lúc khát, tôn giả tiến lại xin:
    - Này chị, cho bần tăng ít nước uống.
    Cô gái đặt thùng nước xuống, đỡ lấy bình bát của tôn giả, múc đầy nước cúng dường. Khi đến gần, cô bỗng chú ý vẻ đẹp siêu phàm của tôn giả, và liền bị một tiếng sét ái tình giáng xuống. Tôn giả đã đi xa, mà cô gái vẫn còn đứng đó, theo dõi bóng người cho đến khi ngài khuất dạng về hướng Kỳ viên. "Anan, Anan..." cô lẩm bẩm để ghi nhớ cái tên mà cô hỏi vội sau khi trao bát nước. Về nhà, cô bảo mẹ:
    - Thưa mẹ, khi nào mẹ gả chồng cho con, thì mẹ gả con cho ông Anan mẹ nhé. Con chỉ muốn có ông Anan mà thôi, ngoài ra con không ưng ông nào hết.
    - Anan là ông nào? (bà mẹ ngạc nhiên)
    - Cái ông khoác áo vàng đó!
    - Hừ, con cái lẩn thẩn chưa. Biết bao nhiêu là đàn ông mặc áo vàng, ta biết ông nào với ông nào.
    - Con chỉ muốn ông Anan! Con chỉ yêu ông Anan! Mẹ đi tìm ông Anan cho con, không thì con chết! Hu hu hu.
    Cô gái bỏ ăn, rầu rĩ suốt mấy ngày liền vì bệnh tương tư. Bà mẹ quá yêu cô con một, bèn qua nhà hàng xóm hỏi dò.
    - Này, bà con cô bác có ai biết ông Anan áo vàng là ông nào không?
    Có người đã từng cúng dường tôn giả, đáp:
    - Biết. Tôn giả Anan là đệ tử và là em của Phật, đẹp trai lắm.
    - Vậy à? Thế ông ta ở đâu?
    - Ở chùa Kỳ viên ấy.
    Bà mẹ lần dò đến chùa Kỳ viên, và hỏi thăm lần ra manh mối. Trở về, bà bảo con gái:
    - Mẹ đã tìm ra ông ấy rồi. Con rán dậy mà ăn uống đi, mẹ sẽ tìm cách mời ổng về cúng dường một bữa. Rồi mẹ sẽ tính cho con. Thế nào chắc ổng cũng bằng lòng, vì con gái mẹ xinh đẹp Thế kia. Vả lại, mẹ còn kế này nữa. (bà kề tai nói nhỏ)
    Cô vui vẻ trở dậy ăn uống. Bà mẹ đến tinh xá Kỳ viên, mời tôn giả A nan về nhà thọ thực. Ðến ngày thọ trai, tôn giả đắp y ôm bát tới nhà hai mẹ con. Sau khi thọ trai, bà mở lời:
    - Thưa sa môn, tôi có đứa con gái muốn gả cho một mình sa môn thôi. Nó không ưng ai ngoài ông ra hết. Vậy, xin ông hãy hoàn tục cưới con tôi. Tôi cho không, khỏi tốn đồng xu nào hết.
    Tôn giả A nan sững sờ, lúng túng. Kẹt là lỡ ăn tại nhà người ta... Ðang tiến thối lưỡng nan, bỗng cô gái đi ra khóa trái cửa lại, xách chìa khóa trở vào. Bà mẹ thì bưng ra một lò lửa đặt ngay giữa nhà, than hồng hừng hực. Tôn giả lấm lét nhìn lò lửa, rồi nói:
    - Chúng tôi là sa môn đệ tử đức Phật. Thầy tôi dạy, người xuất gia phải giữ gìn giới cấm, không được làm việc dâm dục.
    Bà mẹ trở giọng đanh thép:
    - Tùy ý sa môn. Một đàng là có vợ đẹp, một đàng là lò lửa đó, muốn đàng nào?
    Thấy nguy, tôn giả thầm kêu cứu Phật: "Lạy đức Thế tôn, con đang gặp nạn, Ngài nỡ bỏ con sao?"
    Từ hương thất, động lòng từ, đức Thế tôn sai hai đệ tử đem thần chú Lăng nghiêm đến giải vây cho tôn giả. Nguyên vì Anan bị bùa lực của bà Ma đăng già, mẹ cô gái, nên không ra khỏi nhà bà được. Khi hai vị đệ tử Phật đi đến với thần chú Lăng nghiêm, bùa lực Ca tì ca la của bà ấy mất công hiệu. Anan thong thả ra về.
    Cô gái mất Anan, lăn khóc thảm thiết. Cô chạy theo đến chùa Kỳ viên, tìm Phật để đòi lại Anan cho bằng được. Ðức Phật hỏi:
    - Ngươi muốn đòi Anan làm gì?
    - Tôi muốn ông ấy về làm chồng.
    - Cũng được. Nhưng hình thức ngươi khác, ông ấy khác, làm sao được? Ngươi phải giống như Anan, cạo trọc đầu, thì ta mới giao Anan cho ngươi.
    - Ðược, vậy tôi sẽ ra phố cạo tóc.
    Thấy cô gái quá si, đức Phật lại dùng kế hoãn binh:
    - Khoan đã, ngươi phải về xin mẹ có bằng lòng cho ngươi cạo không đã chứ. Ta không chấp nhận ngươi cạo tóc, nếu không có mẹ đồng ý.
    Cô gái trở về xin mẹ. Bà nổi trận lôi đình:
    - Con cái gì ngu ngốc! Cái tóc là vóc con người, mày cạo trụi lũi cái đầu đi thì còn nước nôi gì nữa? Hử? Thiếu gì chồng, mà mày lại nhất quyết đòi cho được cái lão sa môn trọc đầu khó tính ấy, hở đồ ngu? Ta nhất quyết không cho mày cạo tóc.
    Thế là hai mẹ con thi nhau bỏ ăn, nằm vạ. Cô gái không ngớt khóc lóc. Bà mẹ luôn mồm nguyền rủa.
    Bà con lối xóm bu đông, kẻ bàn ra, người nói vào, để khuyên lơn bà mẹ.
    - Này chị Ba, chi bằng chị cứ cho cô ấy cạo tóc đi, để được chồng. Nghe nói ông Anan là con vua, thế nào mai mốt cũng lên làm vua. Con chị sẽ được làm hoàng hậu, chẳng sung sướng lắm sao?
    Bà mẹ nghe bùi tai, liền bằng lòng. Cô gái cạo trụi đầu tóc, trang điểm làm cô dâu để đến chùa Kỳ viên. Bao nhiêu kiềng xuyến hoa tai được đeo hết vào người cô, phấn son lòe loẹt đúng điệu cô dâu, chỉ khác một điều là cái đầu trọc lóc. Bà con bấm bụng cười thầm, tiễn đưa cô dâu đến tinh xá.
    Ðức Phật cũng ngạc nhiên không kém. Từ ngày thành đạo tới nay, Ngài chưa từng trông thấy cảnh tượng nào ngộ nghĩnh tức cười hơn. Tưởng là dùng kế hoãn binh, để bà mẹ ngăn cản cô ấy, nào ngờ bây giờ nó dẫn xác trở lại đòi Anan cho bằng được. Thật là một phen bối rối cho đức Thế tôn. Chỉ còn một cách là... thuyết pháp giáo hóa thử xem sao, chứ để nó bắt Anan đi thì còn gì! Ngài chúm chím mở lời:
    - Này, con yêu Anan ở điểm nào?
    Cô gái trả lời một mạch:
    - Con yêu đôi mắt, cái mũi, cái miệng, tay chân thân hình giọng nói cử chỉ tướng đi của ông Anan.
    Ðức Phật nghĩ, "Con nhỏ này tuy si mê, mà khá thành thực. Có gì nói nấy. Hay lắm, tâm ngay thẳng là đạo tràng. Nó còn ngây thơ lắm, chưa biết gì đến cấu uế của sinh tử." Ngài dịu dàng bảo:
    - Này con, tất cả những gì con yêu nơi Anan đều không sạch. Trong thân thể người ta, tất cả đều bất tịnh hôi thối. Ông Anan cũng như mọi người, như ta và như con. Thân con có sạch không?
    Cô gái cúi mặt đứng im. Phật bồi thêm:
    - Vả chăng, có chồng thì phải sanh con đẻ cái. Mà sanh con thì trần truồng, xấu xí. Con đường hiểm sanh tử ấy, chỉ có kẻ ngu mới dấn thân vào!
    Nghe động tới sự trần truồng, cô gái cảm thấy hổ thẹn cực độ, tâm nhàm chán lên tuyệt đỉnh. Ngay tại chỗ, cô chứng quả Dự lưu, nghĩa là vào dòng thánh nhân.